Iraila, ahogozoaren uzta batzeko hilabetea

Irailaren etorrerak udako berotasunari agur esatea dakar, baina aldi berean berdura, fruta eta ortuaririk gozoen, moldakorren eta osasungarrienetako batzuen uzta batzeko garaia ere bada, eta horiek izango dira mahaiko protagonista berriak, tenperaturak pixkanaka beheratu ahala.

Gure baserritarren ortuek hilabete honetan produktuen berebiziko uzta eskaintzen dute: alberjinia edo berenjena, zerba, kuia edo kalabaza, sagarra, kuiatxoa edo brokolia, baita atzeratutako ortuariren batzuk ere, udako hilabeteen ostean, oraindik ondo ematen direnak, adibidez tomatea edo Gernikako piper berdea.

Zornotzako Laiene eta The Baster jatetxeen jabea den Patxi Rincón-entzat, udazkenaren etorrerak ortuari batzuekin topo egitea esan gura du, adibidez zerbarekin, bere zapore, moldakortasun eta nutrizio-nolakotasunengatik sukaldariak gogokoen duenetako batekin.

“Merkea da, eta zuntza, bitaminak eta, batez ere, osasuna ematen du erruz”, diosku Rincónek. Gogoratzen duenez, garai batean hiru bat aldiz egosten zen jan aurretik; baina berakatz apur batekin arin frijitzea aski da jaki gozo-gozo bihurtzeko.

Produktu honen moldakortasuna edo askotariko erabilera aski arrazoi da sukaldaritzan sartzeko. “Zerben orri-mamiekin oso jaki gozoak egin daitezke kartarako, eta hostoak osagarri bikainak izan daitezke, baita entsaladan gordinik jateko ere”, esan du sukaldariak.

Zerbaren orri-mamiak Yorkeko urdaiazpikoz eta gaztaz beteak, txikienek protesta barik jan ditzaten zerbak, eta berakatzaz salteaturiko hostoa osagarri legez. Sekula huts egiten ez duen errezeta oso bat da, eta bertsio tradizionalagoa (zerba egosiak patatekin) modernizatzen duena. 

Hain zuzen ere, sukaldaritzan dituen aukerengatik eta bere soiltasunagatik, kuiatxo edo kalabazina da sukaldariak maiteen duen beste ortuarietako bat. Rincónek oso gogoko du kuiatxo-krema, errezeta erraza, 15 minutuko prestakuntzarekin jaki gozo-gozoa lortzen baita ahalik eta gehien aprobetxatuz produktuaren ezaugarriak.

Azal eta guzti jatearen aldekoa da sukaldaria, hor hartu baititu zuzenean eguzki-izpiak, eta hortxe ditu nutrizio-propietateak ere, C bitamina bereziki.

Osagai gisa pisto ospetsua prestatzeko balio du, xerra mehe-mehetan ebakia sasi-lasagna prestatzeko edo juliana eran ebakita kuiatxo-espageti bereziak egiteko. “Irudimen handiz erabil daitekeen produktua da”, dio sukaldariak, entsaladatan ere erabiltzen duelarik, edo gordinik gatz eta ozpin apur batez maneatuta.

Zeinahi dela ere aukeraturiko ortuari edo berdura, gehiegi ez egitearen aldekoa da Rincón. “Zenbat eta gutxiago ukitu, zenbat eta gutxiago egosi eta zenbat eta gogorrago egon, hobe izango da guretzat: osasunerako eta ahogozorako ere bai”. 

Eta ortuetatik fruta-arboletara. Irailean sagarra batzen da, bitamina, zuntz eta potasioaren iturria. Urte askoan ohiko sagar-tarta edo pastelak egiteko erabili izan da, edo sagar erre gozoak; baina protagonismoa irabaziz joan da eta gaur egun haragi- eta arrain-jaki bikainen osagarri hobezin bihurtu da.

Pure legez, kubotxotan edo uztai-eran moztuta labean eginda chip patata frijituen ordezkoa izan daiteke, eta familia osoarentzat askotariko errezetak egiteko ere sagarrak hobezinak dira. Ahaztu barik, noski, sagarraz gozatzeko modurik errazena: beti bezala, gordinik, zuzenean sagarrondotik hartu eta azala garbituta.

Pikua da beste fruta bat ezin hobeto uztartzen dena hainbat errezetarekin. “Jaki ezti nahiz gaziak prestatzeko balio duen produktua da”, dio sukaldariak, azukre karamelizatu apur batez labean eginda jatea gustatzen zaiolarik.

Haragi erreen osagarri edo postreak egiteko osagai legez ere fruta paregabea da. “Izozkian, pikua benetako oparia da”, adierazi du sukaldariak, sagar- eta azenario-zukuetan ere sartzen duelarik.

Sasoiko frutak, ortuariak eta berdurak ezinbestekoak dira Patxi Rincónentzat Zornotzan dituen bi jatetxeetan. “Gaur egun fruta eta berduretan gastatzen dut gehien”, dio sukaldariak, osasunaz kezkatzen diren bezeroengan pentsatuz egiten baititu bere jakiak. “Bezeroek produktu ekologikoak, hurbilekoak, naturalak eta freskoak bilatzen dituzte”, esan digu.

Kalitatearekin eta osasunarekin, noski, baina gizartearekin ere konpromiso sendoa dute bere jatetxeek. Bai Laiene Jatetxea, ateak duela 11 urte zabaldu zituena, eta bai The Baster, iaz irekia, bazterturik geratzeko arriskuan dauden pertsonak gizarteratzeko helburua duten enpresak dira.

Bi leku paregabe, profesional handiek eta pertsona bikainek prestaturiko jakiekin gozatzeaz gain, postre berezi bat eskaintzen baitute edonoren asegarri: mundua leku erakargarri bihurtzen laguntzea.

INICIAR SESIÓN

Produktua saskira sartu da

1