- Blog
- Sasoian Sasoikoa
- Antxoak, Kantauriko zaporerik egiazkoena
Antxoak, Kantauriko zaporerik egiazkoena
Gorputza luzexka, bizkarraldea berde edo urdin grisaxka eta azpialdea zilarkara dituela, Kantauriko antxoa edo bokartak mokofinenak asebetetzen ditu bere itsas zapore bereziaz. Urtero, udaberria iristean, Kantauriko itsasertzean antxoaren kanpaina hasten da, normalean ekainera arte luzatzen dena.
Hain zuzen ere, martxoan, udaberriaren hastapenetan, antxoa, sardatan, gure kostaldera hurbildu eta itsas gainera igotzen da planktonaz elikatu eta ugaltze-zikloarekin jarraitzeko.
Kantauri itsasertzean beharrean dabiltzan arrantzontzi txikerrak aukera honetaz baliatzen dira antxoak harrapatzeko, eta horretarako ingurasareak erabiltzen dituzte arrain-multzoak inguratzeko; arrantza-teknika hau selektiboa eta ingurumenarekiko eta beste itsas espezie batzuekiko begirunetsua da.
Normalean, arrantzontziak egunsentian irteten dira beharrera, lehen argi-izpiekin arrainek ur-azalera irteteko joera izaten dute-eta. Itsasontziak, egunean harrapatu eta ontzira bizirik jasotako antxoaz beterik, portura itzultzen dira, honela produktuaren freskotasunik handiena bermatuz.
Datu ofizialen arabera, egungo kanpainaren hasieran Euskadin guztira 5.000 tona antxoa arrantzatu dira. Horren haritik, Europako Erkidegoak 33.000 tonako kupoa ezarri du aurtengo urterako. Urdaibai Kontserbak-eko Jose Apraizek azaldu duenez, arrantzaturiko antxoaren %70-%80 txikia izan da aurten, baina betiko zapore gozoaz. “Munduan dauden antxoa mota askoren artean, Kantaurikoa da gozoena”, esan du.
Zalantzarik gabe, produktu preziatua da gaur egun, baina baita antzina ere. Espainiako Gobernuak egindako txosten baten arabera, antxoa antzinako Erroman ere erabiltzen zen “garum” egiteko osagai gisa, arrain-erraiak hartzituz egindako saltsa, garai hartan oso preziatua eta apailatu edo ontzeko erabiltzen zena.
Hala ere, antxoa ez da beti gaur bezain estimatua izan. Laiene Jatetxeko Patxi Rincón-ek azaldu duenez, XVIII. mendean bisigua harrapatzeko beita edo amuzki legez erabiltzen zen. “Gaur egun, berriz, janari gozo-gozoa da", diosku berak.
Janari gozo horrek handi eta txikiak erakartzen ditu, kontsumitzeko orduan duen sinpletasunagatik eta, batez ere, Kantauri aldeko itsaso harroen oldarkortasunak eta hotzak emandako zapore nahastezin eta testura paregabeagatik.
“Kantaurikoa antxoa distiratsua da, distiratsuak ditu azala, mamia, begiak”, dio Rincónek. Sasoiko produktua da, eta ohorezko lekua irabazi du sukalderik ospetsuenetan bere bizitasun eta zaporeagatik.
Omega 3 bezalako nutrizio-ezaugarriak izateaz gain, antxoa arrain urdina da, erraz jan eta digeritzen dena, prestatzeko denbora gehiegi behar ez duena. “Zalantza barik, antxoa afaria hobezina da edonorentzat”, gehitu du.
Frijituta, arrautza-irinetan pasatuta, ozpinetan (aurrez produktua izoztuta) edo gazituta, antxoa osagarri paregabea da edozein errezeta prestatzeko. Rincónek kontatu duenez, Italiako errezetategian arrain honekin prestaturiko jaki asko dago, ezaguna den antxoadun pizzaz harago. Horien artean, Patxirentzat izarra den jakietako bat nabarmendu behar da: makarroiak birrinduriko antxoekin. Ohiko erabilerez gain, arrain hau antxoa-olio eta -ozpina egiteko erabil daiteke. Antxoak itsasoko ahogozorik onena ekartzen digu lehorrera.
27/06/2017 Kategoriak: Sasoian Sasoikoa Etiketak: Txakoli